Hagnýt menningarmiðlun. Fjölbreytni og framtíð

Rithöfundasöfn standa á gömlum grunni víða um heim og tengjast ferðaþjónustu órofa böndum. Síðustu hálfa öldina hefur þeim fjölgað ört og einnig hér á landi í formi safnvísa og setra sem komið hefur verið á fót til að miðla menningararfinum. Markmiðið með stofnun rithöfundasafna er oft á tíðum margþætt sem á sinn þátt í því að ýmiskonar tilvistarspurningar hafa vaknað á síðustu árum. Í erindinu verður gefin innsýn í erlendar rannsóknir á rithöfundasöfnum og leitast við að svara spurningunum: Hvert er hlutverk rithöfundasafna á 21. öldinni og hvernig geta þau mætt nýjum kröfum og væntingum komandi kynslóða? Erindið byggir á lokaverkefni til meistaragráðu í hagnýtri menningarmiðlun sem unnið var 2021.

Skúli Björn Gunnarsson er íslenskufræðingur og lauk MA-prófi í hagnýtri menningarmiðlun vorið 2021. Hann hefur frá árinu 1999 gegnt starfi forstöðumanns Stofnunar Gunnars Gunnarssonar á Skriðuklaustri. Frá hausti 2019 hefur hann verið stundakennari í hagnýtri menningarmiðlun við Háskóla Íslands.

Oft er talað um miðaldahandritin sem einn verðmætasta menningararf okkar Íslendinga. Það er þó ekki á allra færi að læra að lesa sjálf handritin því kennsla í lestri á miðaldaskrift er aðeins í boði á háskólastigi. Áhugasamir leikmenn geta skoðað stafrænar útgáfur handritanna á vefnum en lengra komast þeir ekki.
Í fyrirlestrinum verður sagt frá Handritalyklinum, meistaraverkefni í hagnýtri menningarmiðlun við Háskóla Íslands. Verkefnið er grunnur að gerð kennslumyndbanda um lestur á íslenskum miðaldahandritum þar sem hreyfimyndagerð og gagnvirkum kennsluaðferðum verður beitt til þess að gera þau aðlaðandi og aðgengileg fyrir leikmenn sem ekki hafa grunnþekkingu á efninu. Verkefnið var þróað með það í huga að hægt verði að bjóða almenningi upp á skemmtilega og áhugaverða kennslu í lestri á miðaldahandritum á netinu.

Fjóla K. Guðmundsdóttir er þjóðfræðingur með meistaragráðu í hagnýtri menningarmiðlun. Hún starfar sem verkefnisstjóri við kynningarmál á Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum.

Matarsófíur er útvarpsþáttur í tveimur hlutum þar sem leitast er við að koma með annars konar nálgun að málefnum er varða mat, fæðuöryggi og matarsóun. Þátturinn skoðar tengsl manns við mat á ólíkum söguskeiðum og speglar þau á orðræðu samtímans. Hvað er matur og hvernig borðum við? Hvers virði er matur og hvað tjáum við með matarhegðun okkar? Hugmyndin að þessu verkefni varð til í rannsóknarferli fyrir meistararitgerð um borgarbúskap í hagnýtri menningarmiðlun. Það ferli leiddi af sér þær hugleiðingar sem Matarsófíur fást við: að skoða málefni er varða mat í samtímanum á huglægari hátt en oftast er gert með það að markmiði að vekja hughrif hjá hlustendum. Þátturinn er hugsaður sem hugvekja fyrir almenning að líta í eigin barm og fá innblástur til að endurskoða sín eigin tengsl við mat.

Rakel Jónsdóttir er menningarmiðlari og sjálfstætt starfandi kvikmyndargerðarkona. Hún útskrifaðist árið 2021 með meistarapróf í hagnýtri menningarmiðlun þar sem hún rannsakaði borgarbúskap og er hún með heimildarmynd í vinnslu tengda þeirri rannsókn. Auk þess er hún nú í meistaranámi í þjóðfræði við Háskóla Íslands þar sem hún heldur áfram að kafa ofan í heim matar og matarmenningar í meistararannsókn sinni.